29 Ağustos 2013 tarihinde 28750 Nolu Resmi Gazetede yayımlanan İş Sağlığı Ve Güvenliği İle İlgili Çalışan Temsilcisinin Nitelikleri Ve Seçilme Usul Ve Esaslarına İlişkin Tebliğ’ e göre;
Çalışan Temsilcisi; iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili kişidir.
İlgili Tebliğ Gereği İşverenin Yükümlülükleri;
- İşyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla yeterli sayıda çalışan temsilcisini görevlendirir.
- Çalışan temsilcisinin veya temsilcilerinin görevlerini yerine getirebilmeleri için gerekli imkânları sağlar.
- İşyerinde yetkili sendika veya sendikalar bulunması halinde işyeri sendika temsilcisini çalışan temsilcisi olarak görevlendirir.
- Çalışan temsilcisinin seçilmesi veya atanması ile ilgili gerekli tüm iş ve işlemler işveren tarafından yerine getirilir.
- Seçim veya atama yoluyla görevlendirilen çalışan temsilcilerini işyerinde ilân eder.
Çalışan temsilcisi adayları belirlenirken şunlara dikkat edilmelidir;
- İşyerinde herhangi bir yetkili sendika bulunmuyorsa çalışanlar arasından seçimle belirlenir.
- İşyerinde seçim yapılacak ise; işveren tarafından adayların başvuru yapabilmesi için işyerinde çalışan temsilcisi seçimi aday başvuruları ilan edilir, ilan süresi 7 günden az olamaz.
- Çalışanlar aday olabilmeleri için aşağıdaki kriterleri sağlamalıdır;
1. İşyerinin tam süreli daimî çalışanı olması,
2. En az 3 yıllık iş deneyiminin bulunması,
3.En az ortaokul düzeyinde öğrenim görmüş olması.
Belirli süreli ve geçici işlerde 1. ve 2. madde aranmaz, 3 yıllık deneyim çalışan veya aday olmayan işyerlerinde 2. madde aranmaz, çalışanlar arasında yeterli eğitim seviyesi bulunmayan işyerlerinde 3. Madde uygulanmaz.
Eğer işyerindeki yetkili sendika temsilcisi çalışan temsilcisi olarak görev yapacak ise bu niteliklerin hiçbiri aranmaz.
Adayların sayısı işyerinde bulunması gereken zorunlu çalışan temsilcisi sayısının üç katından fazla olamaz. Fazla olması halinde adayların öğrenim durumu, işyerindeki deneyim süresi ve yaş kriterlerine bakılır. Aday başvuru ilan süresinin bitiminden sonra en fazla 3 gün içerisinde belirlenen adaylar ilan edilir.
İşyerlerinde Bulunması Gereken Çalışan Temsilcisi Sayısının Belirlenmesi
|
İşyerinde Bulunan Çalışan Sayısı (kişi) |
İşyerinde Bulunması Gereken Çalışan Temsilcisi Sayısı(kişi) |
|
2-50 |
1 |
|
51-100 |
2 |
|
101-500 |
3 |
|
501-1000 |
4 |
|
1001-2000 |
5 |
|
2001- 2001 üzeri |
6 |
Birden fazla çalışan temsilcisinin bulunması durumunda baş temsilci, çalışan temsilcileri arasında yapılacak seçimle belirlenir. Oyların eşitliği durumunda, baş temsilci kura yöntemiyle belirlenir.
Seçim Süreci;
Seçim, işyerindeki çalışanların en az yarıdan bir fazlasının katılacağı gizli bir oylamayla yapılır. En fazla oy alan aday veya adaylar çalışan temsilcisi veya temsilcileri olarak ilân edilir. Vardiya usulü çalışılan işyerlerinde ise seçimler tüm vardiyalarda çalışanların da oy kullanmasına imkân verilecek şekilde düzenlenir.
Oyların eşitliği durumunda çalışan temsilcisi; adayların öğrenim durumu, işyerindeki deneyim süresi ve benzeri kriterleri esas alınarak işverence belirlenir. Seçim, sonuçları itibariyle beş yıl geçerlidir.
Çalışan temsilcisinin, herhangi bir nedenle görevinden ayrılması durumunda, daha önce yapılan seçim sonuçlarına göre en fazla oy alan sıradaki aday atanır.
İşyerinde yetkili sendika bulunması halinde, işyeri sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak görevlendirilir. Sendika temsilci sayısının zorunlu çalışan temsilci sayısından az olması durumunda diğer çalışan temsilcisi veya temsilcileri dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla işveren tarafından görevlendirilir. Sendika temsilci sayısının zorunlu çalışan temsilci sayısından çok olması durumunda ise yetkili sendikanın önerisi doğrultusunda çalışan temsilcileri işveren tarafından görevlendirilir.
İşyerinde farklı statü hukukuna tabi çalışanların üye olduğu birden fazla yetkili sendika bulunması halinde;
- Bir çalışan temsilcisi görevlendirilecekse en çok üyeye sahip yetkili sendika temsilcisi çalışan temsilcisi olarak atanır.
- Birden fazla çalışan temsilcisi görevlendirilecekse ilgili tebliğ Madde 8/(5)/ç bendinde yer alan örnekteki gibi hesaplanarak çalışan temsilcisi görevlendirilir.
İşyerinde yetkili sendika bulunmaması veya çalışanlar arasında aday olmaması durumunda işveren çalışanlar arasından dengeli dağılıma özen göstererek çalışan temsilcisi niteliklerine uygun çalışan bulunması halinde bunlar arasından atama yapar. Bu niteliklere uygun çalışan bulunmayan işyeri işverenleri ise çalışanlar arasından yeterli sayıda çalışan temsilcisinin görev yapmasını sağlar.
Seçim Sonrası;
Çalışan temsilci veya temsilcilerinin seçimi sonucunda, yapılan seçimi hangi adayın ne kadar oyla kazandığı ile ilgili bir tutanak düzenlenir. Tutanağın işveren veya vekili ve seçimde görevlendirilen çalışanlar tarafından imzalanması zorunludur. Tutanaklar ile oylamaya katılanların imzalı listesi bir sonraki seçime kadar işyerinde saklanır.
Çalışan Temsilcisinin Eğitimi;
Çalışan temsilcileri 15/5/2013 tarihli ve 28648 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe göre iş sağlığı ve güvenliği konularında özel olarak eğitilir.
Çalışan temsilcilerine iş sağlığı ve güvenliği kurulu bulunan işyerlerinde kurul üyeleri ile birlikte iş sağlığı ve güvenliği konularında özel eğitim verilmesi sağlanabilir.
KAYNAK
İş Sağlığı Ve Güvenliği İle İlgili Çalışan Temsilcisinin Nitelikleri Ve Seçilme Usul Ve Esaslarına İlişkin Tebliğ. (2013, 29 08). Resmi Gazete (Sayı: 28750). http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/08/20130829-5.htm
KAZASIZ GÜNLER DİLERİM…
Özlem İNCE
İş Güvenliği Uzmanı